ارزشیابی صحرایی لارو کشی غلظت‌های مختلف پیریمفوس متیل علیه ناقلین مالاریا

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت مبارزه شیمیایی با ناقل مالاریا و به‌ منظور ارزشیابی خاصیت لاروکشی حشره‌کش پیریمفوس متیل در شرایط صحرا و تعیین میزان پایداری و دوام سم در صحرا, تعیین میزان لاروکشی سم در شرایط صحرا, تعیین فاصله زمانی لازم بین دو سم‌پاشی با پیریمفوس متیل و مقایسه اثر لاروکشی پیریمفوس متیل و سم تمفوس, این تحقیق در حوضچه‌های مصنوعی در روستاهای کازرون انجام گرفت. مواد و روش ها : تحقیق به روش تجربی انجام گرفت. پس از حفر حوضچه‌های مصنوعی و رهاسازی لارو در داخل آنها, عملیات وفورگیری مطابق استاندارد سازمان جهانی بهداشت انجام شد. لاروها به تفکیک گروه سنی و نوع لارو, در فرم‌های مجزا, شمارش شدند. غلظت های مختلف امولسیون 25 درصد سم پیریمفوس متیل تهیه و بر روی سطح حوضچه‌ها به طور یکنواخت پاشیده شد. 24 ساعت پس از سم‌پاشی مجدداً وفورگیری انجام پذیرفت. در این بررسی غـلظت‌های 5, 12, 20, 25, 40 , 50 و 80 گرم در هکتار این سم, با یکدیگر مقایسه شدند. هم چنین غلظت‌های 25گرم در هکتار سم تمفوس و 5/22 گرم در هکتار سم رلدان با غلظت 25 گرم در هکتار پیریمفوس متیل مقایسه شدند. برای بررسی میزان دوام سموم مصرف شده از تست بیواسی ( Bioassay ) استفاده گردید. این کار با قفس‌های ویژه‌ای انجام گرفت و هر 24 ساعت یک بار, ادامه پیدا کرد تا زمانی که میزان مرگ و میر لاروها به کمتر از 70 درصد برسد. زمان به دست آمده بیانگر میزان پایداری سم در صحرا بود. اطلاعات به دست آمده با آماره ANOVA و T-test مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته ها : درصد کاهش لارو برای غلظت‌های مذکور از سم پیریمفوس, به ترتیب برابر با 7/91, 7/99, 100, 100, 100, 100 درصد برای لاروهای آنوفلینی بود. بین غلظت‌های 5/12 و 20 گرم در هکتار از سم پیریمفوس, اختلاف معنی‌داری وجود داشت اما بین غلظت‌های 20 گرم در هکتار و بالاتر از آن اختلاف معنی‌داری دیده نشد. سم رلدان دارای خاصیت کشندگی لاروی بالایی بود و مرگ لارو برخی از سنجاقک‌ها و سوسک‌های آبزی را به دنبال داشت اما پیریمفوس متیل برای لارو سایر آبزیان خطرات چندانی نداشت. نتیجه گیر ی: تمفوس برخلاف ایجاد ایمنی بالا, سمی گران است بنابراین نمی‌توان از آن به طور گسترده استفاده کرد. از طرف دیگر سم رلدان از نظر متخصصین محیط زیست مورد تأیید نیست, بنابراین قابل مقایسه با سم پیریمفوس متیل نمی‌باشد. پیریمفوس متیل ارزان و در دسترس است و سازمان جهانی بهداشت ( WHO ) آن را به عنوان سمی کم‌خطر و با قدرت حشره‌کشی بالا معرفی کرده است. با توجه به این خصوصیات مثبت, ارزشیابی و بررسی بیشتر این سم برای کنترل بیماری مالاریا و کاهش آزار و اذیت ناشی از نیش پشه‌ها, توصیه می‌گردد.